1. Bölüm 2. Bölüm 3. Bölüm 4. Bölüm 5. Bölüm 6. Bölüm 7. Bölüm

 


9.0 DENİZ GEL-GİT SANTRALI



Şekil -53 deki krokide, Fransa'da gerçekleştirilmiş bir gel-git santralının prensip resmi görülmektedir.Fransa'nın Bretagne sahillerinde Manş denizinin gel-git olayları büyük seviye farklılıkları göstermektedir.Bu bölgede denizin yükselmesi halinde deniz suyu Rance (rans) mansabında içeriye doğru girmekte takriben 20 km' lik bir göl meydana gelmektedir.Denizin çekilmesi halinde ise göl sathı takriben 4 km olarak kalmaktadır.Deniz suyunun bu hareketinden yararlanarak su yolu üzerinde 800 m'lik bir baraj içine 26 adet Kaplan türbinli generatör tesis edilmiştir.Her bir Kaplan türbini 14000 B.G. 'de olup 5800 kVA 'lık alternatörleri döndürmektedir.

Göl Teşekkülü:
Deniz yükselirken kapaklar açık olduğundan deniz suyu içeri doğru girer. Deniz suyunun çekilmesi başlarken kapaklar otomatik olarak kapanırlar.

Üretim:
Haliçteki su yarıya ininceye kadar türbinlerden geçirilir.Sonra tekrar kapaklar açılarak göl doluma geçer.Türbogeneratörün çalışması yılda 8760 saat yerine 3740 saat olmakta ve yılda 550000 kWh üretilebilmektedir.Gel-git enerjisinin, yalnız havuz boşalırken değil, dolarken alınması, ayrıca türbinlerden pompa olarak yararlanılması olasılığı üzerinde de durulmaktadır.

Çalışma Rejimi:
Aşağıdaki diyagramda ordinat ekseninde denizin gel-git sırasında seviye farları, apsis ekseninde de günlük değişim saatleri görülmektedir.Saat 18:27 ile 23:42 arasında taralı alan, elektrik enerjisine dönüştürülen suyun, potansiyel enerjisini ifade etmektedir.

Şekil-53

 


10.0 TÜRKİYE' DEKİ HİDROELEKTRİK SANTRALLER
Bu kısımda Türkiye' de inşa edilmiş ve inşaasına heüz başlanılmamış Hidroelektrik Santrallerden birkaç tanesinin karakteristik bilgileri verilmiştir.

10.1 Atatürk Barajı ve Hidroelektrik Santralı

Atatürk Hidroelektrik Santralı her biri 300 MW olan 8 adet Generatörden oluşmuş olup toplam 2400 MW kurulu gücündedir.

Su Alma Yapısı: 8 adet hidrolik kapak mevcuttur., sağ sahilde 70m yükseklikte ve yaklaşık olarak 200m uzunlukta beton bir yapıdır. Toplam beton hacmi 590 000 m3 ' tür.Su yapısı kapakları tekerlekli 8 takım kapaktan oluşmaktadır. Kaldırma tertibatı hidrolik servomotordur.

Hidrolik Santral: Santral binası sağ sahilde yer üstü tipinde 49,00m genişlik258,00 m uzunluk ve 55,00 m yüksekliğindedir. Toplam beton hacmi 380 000m3'tür.

Cebri Borular: 8 adet cebri boru mevcut olup, cebri boruların çapları 6,60m ile 7,25 m arasında değişmektedir. Cebri boruların yaklaşık 236 metresi %2, 340 metresi % 35 meyilden oluşmaktadır. Cebri boruların toplam uzunlupu ise 4817 m' dir.

Kelebek Vana: Kelebek vana holünde her bir türbine ait 5,70m çapında 8 adet kelebek vana mevcuttur. Kelebek vana yatay eksenli, çift satıhlı ve eksantrik olarak monte edilmiş olup kendiliğinden yağlamalı kaymalı yataklıdır. Vananın açılması 2 adet hidrolik servomotor, kapatılması ise 2 adet beheri 10 ton olan kapatma ağırlıkları ile temin edilir. Kapatma süresi suyun hareketsiz olduğu zamanlarda 120 sn, su akışı 241m3/sn olduğu zaman ise 40 sn' dir.

Türbin Karakteristikleri

Üretici Firma

SEW

Türbin Tipi

Düşey Eksenli Francis

Devir Sayısı

150 d/dk

Max. Debi

223,5 m³/sn

Çark Ağırlığı

75 ton

Tablo-8

Ana Güç Trafoları Karakteristikleri

  Firma

  BBC

  Tipi

  TSFC-105000

  Gücü

  105 x 3 MVA

  Gerilimi

 15750 / 380 000 V

  Frekansı

  50 Hz

  Soğutma Şekli

  ODAF

  Bağlantı Grubu

  Yd5

  Toplam Ağırlık

    95000 Kg

Tablo-9

 

Generatör Karakterstikleri

Firma

BBC

Tipi

Senkron Generatör

Gücü

315 MVA

Nominal Gerilimi

15570 V

Nominal Akımı

11547 A

Frekansı

50 Hz

Kutup Sayısı

40

Güç Faktörü

0,95

Faz Adedi

3~

Sargı Bağlantısı

Yıldız

Dönüş Yönü

Saat yönü

Verim

% 98,78

Stator iç Çapı

11 000mm

Hava aralığı

27 mm

Stator Ağırlığı

394 ton

Rotor Ağırlığı

660 ton

Tablo-10

 


10.2 Aksu Hidroelektrik Santralı Karakteristik Bilgileri
Proje yeri: Antalya ili, Gazipaşa İlçesi

REGÜLATÖR-1

Temelden Yükseklik

5,26 m

Normal su kotu

998,62 m

Gövde Kret Uzunluğu

8,00m

Gövde Tipi

Tirol

  REGÜLATÖR-2 

  Temelden Yükseklik

5,20 m 

  Normal su kotu

  998,50 m

  Gövde Kret Uzunluğu

  8,00 m

  Gövde Tipi

  Tirol

  REGÜLATÖR-3 

  Temelden Yükseklik

  6,29 m

    Normal su kotu

  999,57 m

  Gövde Kret Uzunluğu

  8,00 m

  Gövde Tipi

  Tirol

  İLETİM KANALLARI 

  Tipi

Dikdörtgen 

  Eğimi

  0,0001

  Uzunluk

  4,645 m

  YÜKLEME ODASI 

  Eni

15,00m 

  Boyu

  90,00m

  Hacmi

  6,00.00 m³

  CEBRİ BORU 

  Tipi

kaynaklı çelik 

  Çapı

  1.00 - 0,75 m

  Uzunluğu

  1,706.00 m

  Et Kalınlığı

  6 - 20 mm

  SANTRAL BİNASI 

  eni

12.00 m 

  Boyu

  32.00 m

  Yüksekliği

  16.00 m

  TÜRBİN 

  Tipi

Düşey Eksenli Pelton 

  Proje Debisi

  4,00 m³/s

  Proje Dizayn Düşüsü

  471,00 m

  Ünite adedi

  1 adet

  Kurulu gücü

  15,00MW

  GENERATÖR 

  Tipi

Düşey Eksenli

  Ünite adedi

  1 ad.

Verimi 

  % 97

 ORTALAMA YILLIK ÜRETİM

  46,670,000 kWh

Tablo-11

 

10.3 Dağpazarı Hidroelektrik Santrali Karakteristik Bilgileri
Proje Yeri: İçel ili, Mut ilçesi

REGÜLATÖR-1

Temelden Yükseklik

3,10 m

Normal Su Kotu

1,434,50 m

Gövde Kret Uzunluğu

7,50 m

Gövde Tipi

karşıdan alışlı beton ağırlık

REGÜLATÖR-2

Temelden Yükseklik

6,00 M

Normal Su Kotu

1,229,00 m

Gövde Kret Uzunluğu

35,00 m

Gövde Tipi

karşıdan alışlı fırlatma eşikli

İLETİM TÜNELİ (1&2)

tipi

Sepet Kulpu

Eğimi

0,0006

Uzunluk-1

3,195,00 m

Uzunluk-2

3,092,00 m

İLETİM KANALLARI (1&2)

Tipi

Trapez

Eğimi

0,0003

Uzunluk-1

138,00m

Uzunluk-2

1,875,00 m

YÜKLEME ODASI

Eni

27,00m

Boyu

50,00m

Hacmi

8,100.00 m³

CEBRI BORU

  Tipi

Kaynaklı Çelik 

  Çapı

  1,80- 1,10 m

  Uzunluğu

  3,482,69 m

  Et kalınlığı

8-12 mm 

  SANTRAL BİNASI 

  Eni

15,00 m 

  Boyu

  37,50 m

  Yüksekliği

  26,00 m

  TÜRBİN 

  Tipi

  Düşey Eksenli Pelton

  Proje Debisi

  6,18 m³/s

  proje brüt Düşüsü

  1,010,00 m

  Ünite Gücü

  48,50 MW

  Ünite Adedi

  1 ad.

  Kurulu Gücü

  48,50 MW

  GENERATÖR 

  Tipi

Düşey Eksenli 

  Ünite Gücü

  53,44 MW

  Ünite Adedi

  1 ad.

  Kurulu Gücü

  53,44 MW

  Anma Gerilimi

  11,0+2,5 %kV

  Verimi

0,97 (%97) 

 ORTALAMA YILLIK ENERJİ ÜRETİMİ

  177,600,000 kWh

Tablo-12

7. Bölüm